بازیافت لاستیک‌های کهنه
بازیافت لاستیک های کهنه و تاثیر آن بر محیط زیست
بازیافت لاستیک های کهنه به عنوان یکی از راهکارهای مؤثر در مدیریت پسماندها و حفظ محیط زیست، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
لاستیک‌های کهنه اگر به درستی مدیریت نشوند، سال‌ها در طبیعت باقی می‌مانند و آلودگی‌های جدی در آب و خاک ایجاد می‌کنند. با بازیافت این لاستیک‌ها، نه تنها می‌توان از تجمع زباله‌های غیرقابل تجزیه جلوگیری کرد، بلکه می‌توان مواد ارزشمندی را از آنها استخراج کرد و در تولید محصولات جدید به کاربرد.
این فرایند علاوه بر کاهش حجم زباله‌ها، به صرفه‌جویی در منابع طبیعی و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای کمک می‌کند، در نتیجه تاثیر مثبت قابل توجهی بر محیط زیست دارد.
در این مقاله قصد داریم مساله بازیافت لاستیک های کهنه را از همه جوانب بررسی کنیم.
لیست قیمت لاستیک های خارجی در فراهانی لاستیک
مزایای بازیافت لاستیک های کهنه چیست؟
بازیافت لاستیک های کهنه دارای مزایای متعددی است که هم از دیدگاه زیست محیطی و هم از دیدگاه اقتصادی اهمیت دارند. در ادامه به برخی از این مزایا اشاره می کنیم:
︎حفاظت از محیط زیست:
بازیافت لاستیک‌های فرسوده نقش مهمی در حفاظت از محیط زیست ایفا می‌کند. همانطور که پیشتر اشاره شد، لاستیک‌های کهنه اگر به درستی مدیریت نشوند، سال‌ها در طبیعت باقی می‌مانند و می‌توانند آلودگی‌های جدی در طبیعت ایجاد کنند.
بازیافت این لاستیک‌ها به کاهش حجم زباله‌های غیرقابل تجزیه کمک می‌کند و مانع از تجمع آنها در محیط‌های طبیعی می‌شود. علاوه بر این، بازیافت لاستیک‌های فرسوده باعث کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و آلاینده‌های هوا می‌شود، چرا که تولید محصولات جدید از مواد بازیافتی به انرژی کمتری نسبت به تولید از مواد اولیه تازه نیاز دارد.
︎صرفه‌جویی در منابع طبیعی:
از دیگر مزایای بازیافت لاستیک های کهنه ، صرفه‌جویی در منابع طبیعی است. با استفاده مجدد از لاستیک‌های کهنه، نیاز به استخراج و تولید مواد اولیه جدید مانند کائوچو و نفت کاهش می‌یابد.
این امر نه تنها به حفظ منابع طبیعی محدود کمک می‌کند، بلکه فشار بر زیست‌بوم‌ها و مناطق استخراج منابع را نیز کاهش می‌دهد. بازیافت لاستیک‌ها به‌طور کلی مصرف انرژی را نیز کاهش می‌دهد، زیرا همانطور که گفتیم تولید محصولات جدید از مواد بازیافتی به انرژی کمتری نسبت به تولید از مواد اولیه تازه نیاز دارد.
این کاهش مصرف انرژی به معنای کاهش استفاده از منابع سوخت فسیلی و کاهش انتشار گازهای آلاینده است. بنابراین، بازیافت لاستیک‌های فرسوده نه تنها به حفظ منابع طبیعی کمک می‌کند، بلکه به بهره‌وری بیشتر و پایداری بلندمدت منابع زمین نیز یاری می‌رساند.
بیشتر بخوانید: لاستیک سبز
بیشتر بخوانید: لاستیک هوشمند
︎ کاهش مصرف انرژی:
بازیافت لاستیک های کهنه به طور قابل توجهی به کاهش مصرف انرژی کمک می‌کند. در فرایند بازیافت، لاستیک‌ها به مواد خام جدید تبدیل می‌شوند که به مراتب انرژی کمتری نسبت به تولید لاستیک‌های تازه از مواد اولیه نیاز دارد.
این کاهش در مصرف انرژی به دلیل کاهش مراحل تولید اولیه و فرآوری مواد خام است که به‌طور معمول انرژی بالایی را می‌طلبد. علاوه بر این، فرآیندهای بازیافت مانند پیرولیز، انرژی‌های تولید شده از لاستیک‌های کهنه را به‌طور مؤثر به سوخت‌ها و مواد دیگر تبدیل می‌کنند که خود موجب کاهش نیاز به منابع انرژی سنتی و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌شود.
︎ صرفه‌جویی اقتصادی:
بازیافت لاستیک‌های فرسوده به صرفه‌جویی اقتصادی قابل توجهی منجر می‌شود. با تبدیل لاستیک‌های کهنه به مواد اولیه جدید، نیاز به خرید و پردازش مواد خام تازه کاهش می‌یابد، که به نوبه خود هزینه‌های تولید را پایین می‌آورد.
همچنین، بازیافت این لاستیک‌ها موجب کاهش هزینه‌های مرتبط با مدیریت و دفن زباله می‌شود، زیرا از انباشت زباله‌های غیرقابل تجزیه جلوگیری می‌کند.
علاوه بر این، صنعت بازیافت فرصت‌های شغلی جدیدی را ایجاد کرده و به توسعه فناوری‌های نوین کمک می‌کند که می‌تواند موجب رشد اقتصادی و افزایش بهره‌وری در بخش‌های مختلف شود.
︎تولید محصولات متنوع:
مواد حاصل از بازیافت لاستیک های کهنه شامل چندین محصول متنوع است که هر یک کاربردهای خاص خود را دارند. یکی از اصلی‌ترین محصولات، گرانول‌های لاستیکی هستند که در تولید کفپوش‌های ورزشی، پوشش‌های صنعتی و آسفالت‌های مقاوم استفاده می‌شوند.
همچنین، فرایند پیرولیز لاستیک‌ها می‌تواند منجر به تولید روغن پیرولیز، گاز و کربن سیاه شود. روغن پیرولیز به عنوان سوخت یا ماده اولیه در صنایع شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ همچنین گاز تولید شده می‌تواند به عنوان منبع انرژی در فرآیندهای صنعتی به کار رود. کربن سیاه نیز در صنایع مختلف مانند تولید تایرهای جدید و محصولات پلاستیکی کاربرد دارد.
این محصولات متنوع نشان‌دهنده ارزش افزوده‌ای است که از طریق بازیافت لاستیک های کهنه به دست می‌آید و تأثیرات مثبتی بر محیط زیست و اقتصاد دارد.
مراحل بازیافت لاستیک‌های کهنه چیست؟
بازیافت لاستیک های کهنه شامل چند مرحله کلیدی است که به ترتیب عبارتند از:
︎جمع‌آوری و انتقال:
در مرحله نخست بازیافت لاستیک‌های فرسوده، این لاستیک ها از مراکز تعویض تایر، تعمیرگاه‌ها و سایر نقاط جمع‌آوری می‌شوند و به مراکز بازیافت منتقل می‌شوند.
︎جداسازی و تمیزکاری:
در مرحله بعد، لاستیک‌ها از هرگونه ناخالصی مانند سیم‌های فلزی و سایر مواد زائد جدا می‌شوند. سپس شسته و تمیز می‌شوند تا برای مراحل بعدی آماده شوند.
︎خردایش:
لاستیک‌های تمیز شده به قطعات کوچک‌تری خرد می‌شوند. این خردایش می‌تواند به شکل میکروگرانول‌ها یا تکه‌های بزرگ‌تر باشد و به وسیله دستگاه‌های خردایش مخصوص انجام می‌شود.
︎تفکیک:
در این مرحله، مواد مختلف موجود در لاستیک‌ها از یکدیگر جدا می‌شوند. معمولاً از روشهای مختلفی برای جداسازی فلزات، بافت‌های نساجی و مواد لاستیکی استفاده می‌شود.
︎پردازش:
مواد خرد شده و جداسازی شده به شکل‌های مختلفی پردازش می‌شوند. برای مثال، می‌توان آنها را به پودر لاستیکی تبدیل کرد که در تولید محصولات جدید مانند کفپوش‌ها و آسفالت‌های مقاوم به کار می‌رود. همچنین، می‌توان از تکنولوژی‌هایی مانند پیرولیز برای تبدیل لاستیک‌ها به مواد دیگری مانند روغن، گاز و کربن استفاده کرد.
︎تولید محصولات جدید:
مواد بازیافتی به محصولات جدید تبدیل می‌شوند. این محصولات می‌توانند شامل کفپوش‌های ورزشی، پوشش‌های صنعتی، قطعات خودرو و مواد سوختی باشند.
روشهای بازیافت لاستیک‌های کهنه
بازیافت لاستیک‌های کهنه با استفاده از روشهای مختلفی انجام می‌شود که هر کدام دارای مزایا و کاربردهای خاص خود هستند. برخی از این روش‌ها شامل موارد زیر است:
︎ گرانول سازی:
در روش گرانول‌سازی، لاستیک‌های کهنه با استفاده از آسیاب، تایر به قطعات کوچکتر تقسیم شده و در این حین الیاف و فولاد موجود در لاستیک‌ها از یکدیگر جدا می‌شود.
این فرآیند معمولاً به دو روش انجام می‌شود: روش مکانیکی و روش برودتی؛ در روش مکانیکی، لاستیک‌ها ابتدا به قطعات بزرگ‌تر برش داده می‌شوند، سپس الیاف و فولاد از آنها جدا می‌شود و در نهایت، قطعات به کمک دستگاه‌های سنگ‌زنی به دانه‌های ریز تبدیل می‌شوند و بر اساس اندازه آنها دانه‌بندی می‌شوند. در روش برودتی، لاستیک‌ها با استفاده از سرمای شدید تا دمای منفی ۸۰ درجه سانتی‌گراد سرد می‌شوند، که این کار باعث شکنندگی آنها شده و در نتیجه می‌توان آنها را به راحتی به قطعات کوچکتر تبدیل کرد.
روش برودتی معمولاً برای تولید گرانول‌های ریزتر و با کیفیت بالاتر استفاده می‌شود. این فرایندها به بازیافت مؤثر لاستیک‌ها و تولید مواد بازیافتی با کیفیت برای استفاده در محصولات مختلف کمک می‌کنند.
︎پیرولیز:
پیرولیز یک فرایند تجزیه حرارتی لاستیک‌ها در دمای بالا و در شرایط کمبود اکسیژن است که به تبدیل لاستیک‌های فرسوده به مواد ارزشمند مختلف کمک می‌کند.
در این فرایند، لاستیک‌ها تحت حرارت شدید قرار می‌گیرند که باعث تجزیه شیمیایی آنها می‌شود. به دلیل نبود اکسیژن کافی، لاستیک‌ها نمی‌سوزند بلکه به مواد جدیدی تبدیل می‌شوند. محصول اصلی این فرآیند شامل سه دسته اصلی است:
︎
︎روغن پیرولیز:
این ماده مایع به عنوان یکی از محصولات اصلی پیرولیز به دست می‌آید و می‌تواند به‌عنوان سوخت جایگزین یا ماده اولیه در صنایع شیمیایی مورد استفاده قرار گیرد. این روغن دارای ترکیبات هیدروکربنی است که در تولید سوخت‌های صنعتی و مواد شیمیایی به کار می‌رود.
︎
︎گاز پیرولیز:
این محصول گازی به طور عمده شامل متان، اتیلن و دیگر هیدروکربن‌های سبک است که می‌تواند به عنوان منبع انرژی در فرآیندهای صنعتی یا تولید برق استفاده شود. این گازها در برخی موارد برای تولید انرژی حرارتی و الکتریکی به کار می‌روند.
︎
︎کربن سیاه:
این ماده جامد که به‌عنوان یکی از محصولات جانبی پیرولیز به دست می‌آید، کاربردهای گسترده‌ای دارد. کربن سیاه در تولید تایرهای جدید، محصولات پلاستیکی، رنگ‌ها و جوهرها به کار می‌رود. این ماده به خاطر ویژگی‌های خاص خود از جمله قدرت جذب بالا و مقاومت در برابر سایش، در صنایع مختلف مورد توجه است.
︎ احتراق کنترل شده:
احتراق کنترل‌شده یکی از روشهای مؤثر برای بازیافت لاستیک های کهنه است که به تولید انرژی از طریق سوزاندن لاستیک‌ها در کوره‌های مخصوص کمک می‌کند.
در این فرآیند، لاستیک‌ها تحت دمای بالا و در شرایط کنترل‌شده سوزانده می‌شوند تا انرژی حرارتی تولید شود. این انرژی حرارتی می‌تواند برای تولید برق یا تأمین انرژی حرارتی در فرآیندهای صنعتی به کار رود.
با این حال، برای کاهش انتشار آلاینده‌ها و گازهای گلخانه‌ای، نیاز به کنترل دقیق دما و شرایط احتراق است.
استفاده از این روش می‌تواند به کاهش حجم زباله‌های لاستیکی و استفاده مؤثر از منابع انرژی کمک کند، هرچند باید به جنبه‌های زیست‌محیطی آن توجه شود تا اثرات منفی بر محیط زیست به حداقل برسد.
جمع بندی مطلب:
بازیافت لاستیک های کهنه به‌عنوان یک راهکار مؤثر در مدیریت پسماند و حفاظت از محیط زیست، تأثیرات مثبت زیادی دارد. این فرآیند شامل روش‌هایی مانند گرانول‌سازی، پیرولیز و احتراق کنترل‌شده است که به تبدیل لاستیک‌ها به دانه‌های ریز، تولید روغن، گاز و کربن سیاه و تولید انرژی حرارتی کمک می‌کند.
با بازیافت لاستیک‌ها، حجم زباله‌ها کاهش یافته و نیاز به دفن زباله‌های غیرقابل تجزیه کاهش می‌یابد که در نتیجه به کاهش آلودگی محیط زیستی کمک می‌کند.
علاوه بر این، بازیافت موجب صرفه‌جویی در منابع طبیعی و کاهش مصرف انرژی می‌شود، زیرا استفاده از مواد بازیافتی به‌طور کلی انرژی کمتری نسبت به تولید از مواد اولیه تازه نیاز دارد. در نهایت، بازیافت لاستیک‌های کهنه نقش مهمی در حفظ محیط زیست، کاهش آلودگی و بهره‌وری منابع دارد و به تحقق توسعه پایدار یاری می‌رساند.